اثر انواع مالچ شیمیایی و آلی بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک و عملکرد کمی و کیفی کلاله زعفران در منطقه قائنات

به‏منظور بررسی تاثیر انواع مختلف مالچ شیمیایی و آلی خصوصیات مختلف خاک و عملکرد کمی و کیفی زعفران (Crocus sativus L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه چهار ساله زعفران در شهرستان قاین در سال 1397 تا 1399 اجرا شد. تیمارها شامل استفاده از انواع مختلف مالچ برای کنترل علف هرز شامل عدم کنترل، وجین دستی، پلاستیک شفاف و پلاستیک سیاه (به ضخامت 15 تا 20 میکرومتر)، بقایای برگ انگور، کلش گندم، برگ انار، برگ پسته، کلش جو، تفاله موم زنبور عسل و پوشال بنه زعفران (به ضخامت 5 تا 10 سانتیمتر) بود.

نتایج نشان داد که همه تیمارهای مورد بررسی به استثنای پلاستیک شفاف و سیاه باعث بهبود پتاسیم خاک نسبت به وجین دستی شدند. تیمارهای تفاله موم زنبور عسل (083/0 درصد)، برگ پسته (081/0 درصد) و پلاستیک شفاف (080/0 درصد) بالاترین میزان نیتروژن خاک را شامل شدند. بیشترین میزان کربن (838/0 درصد) و ماده آلی خاک (17/1 درصد) نیز در تیمار مالچ تفاله موم زنبور عسل مشاهده شد. این تیمار همچنین باعث اسیدی شدن خاک نسبت به دیگر تیمارها شد. استفاده از کلیه مالچ‏ها‏ی مورد بررسی بجز پلاستیک شفاف باعث افزایش معنی دار عملکرد کلاله زعفران نسبت به شرایط عدم وجین شدند. تفاله موم زنبور عسل و کلش گندم به ترتیب بالاترین عملکرد کلاله (89/4 و 32/4 کیلوگرم در هکتار) را دارا بودند، که به ترتیب باعث افزایش 213 و 177 درصدی عملکرد کلاله نسبت به تیمار عدم وجین شدند.

مالچ پلاستیک سیاه، برگ انار و برگ انگور اختلاف معنی داری با تیمار وجین دستی از نظر عملکرد کلاله زعفران نشان ندادند. بیشترین میزان سافرانال، کروسین و پیکروکروسین زعفران در تیمار مالچ پلاستیک سیاه بدست آمد. بطور کلی، نتایج تایید نمود که استفاده از کلیه مالچ‏ها‏ی مورد استفاده به استثنای پلاستیک شفاف منجر به بهبود خصوصیات خاک و عملکرد کلاله زعفران نسبت به عدم وجین شدند و قابل توصیه برای کشاورزان می‏باشند.

In order to study the effect of different chemical and organic mulch types on various soil characteristics and qualitative and quantitative yield of saffron (Crocus sativus L.), an experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications at Qaen region in during 2018-2019. The experimental treatments were application of various mulch types for weed control (no weed control, hand weeding, transparent polyethylene, black polyethylene, beeswax waste, residues of grape leaf, wheat straw, pomegranate leaf, pistachio leaf, barley straw and saffron corm dunnage). The results showed that all the treatments except black and transparent polyethylene significantly improved the potassium contents of soil compared to hand weeding treatment. Treatments of beeswax waste (0.083%), pistachio leaf (0.081%) and transparent polyethylene (0.080%) included the highest amount of soil nitrogen.

The highest amount of carbon (0.838%) and soil organic matter (1.17%) was also observed in beeswax waste mulch treatment. This treatment also led to soil acidification compared to other treatments. Application of all the mulches except transparent polyethylene caused a significant increase in stigmas yield of saffron compared to non-weeding conditions. Beeswax waste and wheat straw had the highest stigma yield (4.89 and 4.32 kg ha-1), respectively; which these increased the stigma yield by 213% and 177% compared to the no weeding treatment. Black polyethylene, pomegranate leaf and grape leaf did not show a significant difference with hand weeding in terms of stigma yield of saffron. The highest amount of safranal, crocin and picrocrocin in saffron was obtained to the black polyethylene mulch treatment.

In general, the results confirmed that the application of all the studied mulches with the exception of transparent polyethylene led to improving soil characteristics and saffron yield compared to no weed control treatment and are recommended to farmers.