پاسخ رشد و تولید در کشت مشترک زعفران و نخود تحت شیوه‌های آبیاری مختلف

مطالعه حاضر با هدف ارزیابی تولید زعفران در کشت مخلوط با نخود تحت رژیم‌های مختلف آبیاری انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در طی دو سال (19-1397 و 20-1398) انجام شد. طرح اصلی شامل دو رژیم آبیاری [یعنی. آبیاری های یک بار و معمولی] و کرت فرعی شامل هشت نسبت کاشت [یعنی. زعفران تک محصولی (C1)، نخود تک محصولی (C2)، 100 درصد زعفران + 50 درصد نخود (C3) و 100 درصد زعفران + 100 درصد نخود (C4) به عنوان نسبت افزودنی و 1:1 (C5)، 2 :2 (C6)، 2:1 (C7)، و 3:1 (C8) زعفران: نخود به عنوان نسبت جایگزین].

بر اساس نتایج، اثر رژیم آبیاری بر تعداد گل، وزن تر گل و عملکرد کلاله خشک زعفران معنی‌دار نبود. در نسبت‌های کشت مخلوط، بیشترین تعداد گل (141.5±  4.26 m-2)، وزن تر گل (108.22 ± 3.4 g m-2) و عملکرد کلاله خشک (4.1 ± 0.01 kg h-1) در زعفران تکی مشاهده شد. محصول و تقریباً با تیمار C3 برابر است. رژیم آبیاری مرسوم باعث افزایش تعداد غلاف و دانه، عملکرد دانه و بیولوژیک و شاخص برداشت نخود شد.

در نسبت‌های کشت مخلوط، بیشترین صفات مذکور در کشت تک نخود به دست آمد. حداکثر نسبت معادل کل زمین (86/1) با تیمار C3 به دست آمد که مزیت کشت مخلوط را در مقایسه با تک کشت نشان داد. به طور خلاصه، تیمار C3 همان اثرات تیمار تک محصولی را بر پارامترهای زعفران نشان داد، بنابراین، این تیمار می‌تواند یک ترکیب جایگزین مناسب در مقایسه با تک محصول برای بهبود جذب منابع زیست‌محیطی و حاصلخیزی خاک در نظر گرفته شود.

The present study aimed to evaluate saffron production in intercropping with chickpea under different irrigation regimes. The experiment was a split plot based on a randomized complete block design with three replications during two years (2018–19 and 2019–20). The main plot consisted of two irrigation regimes [i.e. one-time and conventional irrigations], and the sub-plot included eight planting ratios [i.e. saffron mono-crop (C1), chickpea mono-crop (C2), 100% saffron + 50% chickpea (C3) and 100% saffron + 100% chickpea (C4) as additive ratios, and 1:1 (C5), 2:2 (C6), 2:1(C7), and 3:1(C8) saffron:chickpea as replacement ratios].

Based on the results, the effect of the irrigation regime was not significant on flower number, fresh weight of flower, and dried stigma yield of saffron. In intercropping ratios, the highest flower number (141.5 ± 4.26 m−2), fresh weight of flower (108.22 ± 3.4 g m−2), and dried stigma yield (4.1 ± 0.01 kg h−1) were observed in saffron mono-crop and approximately equaled by C3 treatment.

The conventional irrigation regime increased the pod and seed numbers, the grain and biological yields, and the harvest index of chickpea. In the intercropping ratios, the maximum aforementioned traits were obtained by chickpea mono-crop. The maximum total land equivalent ratio (1.86) was obtained by the C3 treatment, which showed an intercropping advantage as compared to mono-crop. In summary, the C3 treatment showed the same effects as the mono-crop treatment on the saffron parameters, therefore, this treatment could be considered a proper alternative combination as compared to mono-crop for improving environmental resources absorption and soil fertility.