تحلیل و تشریح مهمترین عوامل زراعی موثر بر شکاف عملکرد مزارع زعفران در تربت حیدریه.

این پژوهش توصیفی شامل انجام مصاحبه با استفاده از 125 پرسشنامه در بین کشاورزان زعفران کاران شهرستان تربت حیدریه در سال 90-90 بود. هدف از این مطالعه مقایسه شیوه‌های زراعی کلیدی مرتبط با کشت زعفران در بین سه گروه کشاورزان (عادی، ماهر و پیشرو) و مقایسه روش‌های آن‌ها با توصیه‌های محققان زعفران بود. کشاورزان بر اساس عملکرد زعفران از نظر سن مزرعه در این گروه‌ها طبقه‌بندی شدند. قبل از انجام پژوهش، روایی و پایایی پرسشنامه به روش آزمون- بازآزمایی تأیید شد. یافته ها نشان داد که هیچ یک از کشاورزان عادی و ماهر تحصیلات کشاورزی نداشتند، در حالی که 15 درصد از کشاورزان پیشرو دارای تحصیلات کشاورزی بودند. میانگین سالهای تحصیل برای کشاورزان عادی، ماهر و پیشرو به ترتیب 7.1، 7.5 و 10.9 بوده است.

اکثر کشاورزان عادی و ماهر (به ترتیب 2/46 و 7/35 درصد) بنه کاشتند در حالی که اکثر کشاورزان پیشرو (5/37 درصد) در ماه ژوئن این کار را انجام دادند. میانگین میزان مصرف بنه در هکتار برای کشاورزان عادی، ماهر و پیشرو به ترتیب 9/8، 9/8 و 5/10 تن بود که در مقایسه با میانگین توصیه شده توسط محققین 4/10 تن بود. روش کاشت ردیف بنه که توسط کلیه محققین زعفران توصیه شده است به ترتیب 30%، 43.1% و 44.4% کشاورزان عادی، ماهر و پیشرو را دنبال کردند. در حالی که حداقل وزن بنه توصیه شده توسط محققان 8 گرم بود، این وزن توسط 18.7 درصد از کشاورزان عادی، 25 درصد از کشاورزان ماهر و 100 درصد از کشاورزان پیشرو اجرا شد. وجین دستی رایج ترین روش کنترل علف های هرز در بین کشاورزان بود.

برخلاف توصیه اکثر محققان مبنی بر استفاده از برگ زعفران به عنوان مالچ، کشاورزان عمدتاً از برگ ها به عنوان خوراک دام استفاده می کردند. محققان سن مطلوب مزرعه را 5-6 سال پیشنهاد کردند، اما اکثر کشاورزان پس از هر دوره کاشت به مدت 7-8 سال به استفاده از مزارع خود ادامه دادند. به طور کلی، این مطالعه شیوه‌های مدیریت مزرعه‌ای ناکافی، به‌ویژه در میان کشاورزان عادی، از جمله سطح دانش پایین، روش‌های کاشت انبوه، استفاده از بنه‌های کوچک مادری، تاریخ کاشت نامناسب، و بهره‌برداری طولانی مدت در مزرعه را نشان داد.

This descriptive research involved conducting interviews using 125 questionnaires among saffron farmers in Torbat-Heydariyeh, Iran, during 2020-2021. The objective of the study was to compare key agronomic practices related to saffron cultivation among three groups of farmers (ordinary, skilled, and leading) and to compare their methods with the recommendations of saffron researchers. Farmers were classified into these groups based on their saffron yield concerning the field age. Before the research, the questionnaire’s validity and reliability were confirmed through the test-retest method.

The findings revealed that none of the ordinary and skilled farmers had agricultural education, whereas 15% of leading farmers did. The average years of education for ordinary, skilled, and leading farmers were 7.1, 7.5, and 10.9, respectively. Most ordinary and skilled farmers (46.2% and 35.7%, respectively) planted corms in September, while the majority of leading farmers (37.5%) did so in June. The average amount of corm application per hectare was 8.9, 8.9, and 10.5 tons for ordinary, skilled, and leading farmers, respectively, compared to the recommended average of 10.4 tons by researchers.

The corm row planting method, recommended by all saffron researchers, was followed by 30%, 43.1%, and 44.4% of ordinary, skilled, and leading farmers, respectively. While the minimum corm weight recommended by researchers was 8 grams, it was implemented by 18.7% of ordinary farmers, 25% of skilled farmers, and 100% of leading farmers. Hand weeding was the most common method of weed control among all farmers. In contrast to the recommendation of most researchers to use saffron leaves as mulch, farmers primarily utilized the leaves as animal feed.

Researchers suggested an optimal field age of 5-6 years, but most farmers continued using their fields for 7-8 years after each planting cycle. Overall, the study revealed inadequate field management practices, particularly among ordinary farmers, including low knowledge levels, mass planting methods, use of small mother corms, improper planting dates, and prolonged field exploitation.