تأثير گياهان پوششی بررشد علفهاي هرز و عملكرد بنه زعفران Crocus sativus L.)) در شهرستان نكا

کشت گیاهان پوششی بصورت مخلوط با گیاه زراعی میتواند به عنوان روشی غیر شیمیایی برای کنترل علفهای هرز و در جهت حفاظت از محیط زیست و کشاورزی پایدار در مزارع زعفران در اولویت قرار گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر انواع گیاهان پوششی بر تراکم و زیست توده علفهای هرز مزرعه زعفران به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار واقع در شهرستان نکا در سال ۱۴۰۱ اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی اعمال شده در مزرعه زعفران شامل کشت گیاهان پوششی شبدر ایرانیTrifolium resupinatum) )، جو Hordeum vulgare)) ، شنبلیله Trigonella foenum – graecum L) ) و کلزا Brassica napus))، تیمار عدم وجین و بدون کشت گیاه پوششی (شاهد اول) و وجین علفهای هرز و بدون کشت گیاه پوششی (شاهد دوم) بودند. صفات تراکم و زیست توده علفهای هرز پهن برگ و باریک برگ تراکم علف هرز غالب در مزرعه و شاخص تنوع گونه ای شانون وینر و همچنین اندازه گیری صفات مربوط به عمکرد بنه زعفران شامل تعداد بنه دختری، عملکرد کل بنه دختری، متوسط وزن بنه دختری، متوسط قطر بنه و عملکرد بنه در گروههای وزنی مختلف در واحد متر مربع بود. نتایج نشان داد که با کشت گیاه پوششی جو کمترین تراکم و زیست توده علف هرز مشاهده شد؛ بطوری که کشت آن به ترتیب موجب کاهش ۹۶ و ۸۸ درصدی زیست توده علف هرز پهن برگ و باریک برگ شد. علاوه براین، در بین گیاهان پوششی بیشترین تنوع گونه ای علف هرز مربوط به کلزا و کمترین تنوع مربوط به جو به ترتیب برابر با 0.93 و 0.43 می باشد. با مقایسه گیاهان پوششی بیشترین عملکرد کل بنه دختری مربوط به کلزا ، شبدر شنبلیله و سپس جو به ترتیب معادل 1373.9 و 1175.2 گرم در متر مربع بود و بیشترین عملکرد کل بنه متوسط وزن بنه و عملکرد بنه بالای ۸ گرم با کشت گیاه پوششی کلزا بدست آمد که نسبت به شاهد بدون وجین به ترتیب معادل ۶ ،۷۹ و ۱۴ درصد افزایش نشان داد. بطور کلی هرچند که با اعمال وجین علف هرز شاخصهای عملکرد بنه زعفران در این تیمار نسبت به سایر تیمارها برتری داشت اما این نکته را باید مد نظر داشت که با کشت گیاهان پوششی ضمن پایداری و حاصلخیزی نظام تولید در درازمدت مزیت اقتصادی بالاتری را در نهایت برای کشاورز به همراه دارد.

This research was conducted with the aim of investigating the effect of cover crop on the density and biomass of weeds in a saffron field in the form of a randomized complete block design with three replications located in Neka in 2022. The experimental treatments applied in the saffron farm was include: cover crop planting of Persian clover (Trifolium resupinatum), barley (Hordeum vulgare), fenugreek (Trigonella foenum – graecum L.), rapeseed (Brassica napus), treatment of no weed control with cover crop (control 1) and weeds control with no cover crop (control 2). The measured traits included the density and biomass of broad-leaved and narrow-leaved weeds, the dominant weed density in the field, Shannon-Wiener species diversity index and the performance indicators of saffron corm that were measured including the number of daughter corm, total daughter corm yield, average daughter corm weight, corm average diameter and corm yield in different weight groups per square meter. The results showed that barley cover crop cultivation treatment has the lowest density and biomass of broad-leaved and narrow-leaved weeds among the treatments, so that its cultivation caused a decrement of 96 and 88% of the biomass of broad-leaved and narrow-leaved weeds, respectively. In addition, among cover crops, the highest species diversity related to canola and the lowest one related to barley are 0.93 and 0.43, respectively. With the comparison among the cover crops, the highest total yield of daughter corm belonged to canola, clover, fenugreek and then barley were 1273.9, 1243, 1234.8 and 1175.2 g/m2, and the highest total corm yield, average corm weight and corm yield above 8 g was obtained with canola cover crop cultivation, which showed an increase of 6, 79 and 14%, respectively, compared to the control with no weeding. In general, although the weeding treatment as well as the saffron corm yield indicators were superior to other treatments, but this point should be notice that with the planting of cover plants, along with the stability and fertility of the system in the long term, there is a higher economic advantage, ultimately brings benefits to the farmer