ارزیابی رابطه بلند مدت عملکرد زعفران و تغییرات اقلیم

با توجه به اهمیت روز افزون تغییرات آب­و­هوایی بر تولیدات زراعی و وابستگی میزان عملکرد محصولات کشاورزی به نزولات جوی به ویژه محصولات زراعی، استفاده ازاطلاعات جوی، در زمینه بارندگی و دما در طی چند سال گذشته مفید به نظر می­رسد. به منظور بررسی روابط بلند مدت بین عملکرد زعفران، قیمت تولید کننده، بارندگی سالیانه، دمای متوسط سالیانه و سرعت وزش باد از روش هم­انباشتگی جوهانسن-جوسیلیوس و الگوی تصحیح خطای برداری(VECM)  طی سال­های 1389-1402 استفاده شده است.

نتایج حاصل از تخمین تابع بلندمدت مدل نشان می­دهد که عملکرد زعفران تحت تاثیر عوامل جوی مانند بارش سالیانه، سرعت وزش باد و درجه حرارت متوسط است که از این میان بارندگی اثر مثبت بر عملکرد داشته است، همچنین قیمت تولید کننده نیز بر عملکرد این محصول تاثیر داشته است. بنابراین نیاز است سیاست­هایی در این زمینه اعمال شود تا بتوان با اطلاع رسانی به موقع از شرایط جوی کشاورزان را در بدست آوردن عملکرد بالاتر این محصول حمایت کرد.

Materials and Methods: The study employs time-series data from meteorological and agricultural databases. Variables include saffron yield (kg/ha), annual rainfall (mm), average temperature (°C), wind speed (m/s), and producer price (IRR). The VECM captures the short- and long-term effects of atmospheric factors on saffron yield. Results and Discussion: The empirical results reveal a complex interplay between saffron yield, producer prices, and climate variables. Rainfall emerges as a significant positive driver of saffron yield, with higher rainfall levels generally leading to increased production. Conversely, both average annual temperature and wind speed exert a negative influence on saffron yield. Rising temperatures, particularly during critical growth stages, can lead to heat stress, reducing plant vigor and flower production.

Similarly, high wind speeds can cause physical damage to plants, such as flower breakage and pollination disruption, negatively impacting yield. The analysis also reveals a significant inverse relationship between producer prices and saffron yield. The estimated VECM model demonstrates a high degree of statistical significance, with an R-squared value of 0.88, indicating that the model explains a substantial proportion of the variation in saffron yield. The findings of this study have significant implications for saffron production in Iran and beyond. The positive impact of rainfall highlights the vulnerability of saffron cultivation to drought conditions and the importance of water management strategies, such as efficient irrigation and rainwater harvesting. These findings also highlight the need for a multi-pronged approach to address the challenges of climate change and economic pressures on saffron production.

Conclusion: The findings highlight the critical intersection of climate change and saffron production in Iran. To ensure sustainability, a multi-pronged approach is essential. Policymakers should promote adaptive measures, including introducing resilient saffron varieties, providing financial safeguards, and fostering collaboration between agricultural experts and meteorologists. These strategies will not only stabilize saffron yields but also secure the livelihoods of farmers amidst evolving climatic challenges.