کاربرد پاک ورمی‌کمپوست مبتنی بر باقیمانده‌های پسته با اسید گاما-آمینوبوتیریک می‌تواند اثرات منفی pH بالا خاک بر جذب فسفر در زعفران (Crocus sativus L.) را کاهش دهد

در مناطق نیمه خشک که تحت تسلط خاک‌های آهکی هستند، بخش بزرگی از فسفر موجود ممکن است به دلیل فعالیت شیمیایی ترکیبات کربناته به ساختارهای نامحلول تبدیل شود. این پدیده که به عنوان استرس کمبود فسفر شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید زعفران (Crocus sativus L.) محسوب می‌شود. برای جلوگیری از محدودیت فسفر، استفاده از تکنیک‌های تمیز و عملی برای بهبود سازگاری زعفران در خاک‌های آهکی با کمبود فسفر مورد تأکید قرار گرفته است.

از این رو، آزمایش‌های مزرعه‌ای بر اساس طرح بلوک‌های کامل تصادفی فاکتوریل با سه تکرار در طول سال‌های 2017-2018 و 2018-2019 (مزرعه 1) و تکرار در طول فصل‌های رشد 2018-2019 و 2019-2020 (مزرعه 2) انجام شد. چهار سطح اسید γ-آمینو بوتیریک (GABA) (0، 0.5، 1، و 2 میلی گرم L-1) و مواد اصلاحی خاک (شاهد، ورمی کمپوست مبتنی بر بقایای پسته (VP: 10 t ha-1؛ 50٪ در هر فصل رشد گوگرد (S: 100 کیلوگرم در هکتار؛ 50 درصد در هر کدام فصل رشد)، و VP +S) به عنوان عوامل تجربی در نظر گرفته شدند. از نتایج، کاربرد VP، S و VP+S pH خاک را کاهش داد و اولسن-P، زیست توده میکروبی و تنفس میکروبی را افزایش داد. علاوه بر این، این افزایش برای تعداد گل، محتوای پرولین و رشد بنه مشاهده شد.

پس از برنامه برگ‌ریزی GABA، تعداد گل، محتوای پرولین و در دسترس بودن P بهبود یافت. در مقایسه با تیمار شاهد، غلظت فسفر در بنه‌های دختری با اندازه بزرگ به ترتیب 23.6، 16.8 و 30.8 درصد به دنبال VP، S و VP +S افزایش یافت. در بین تیمارها، بالاترین راندمان اکتساب فسفر (39.2%) با اعمال VP +S همراه با 2 mg L-1 ثبت شد. به طور کلی، نتایج به‌کارگیری همزمان VP با محلول‌پاشی گابا را برای بهبود تولید زعفران کشت شده در خاک‌های آهکی مناطق نیمه‌خشک توصیه می‌کند.

In semiarid areas dominated by calcareous soils, a large portion of available P may be deformed into insoluble structures due to the chemical activity of carbonate compounds. This phenomenon, known as P deficiency stress, is considered one of the most important limiting factors for saffron (Crocus sativus L.) production. To avoid P limitation, the application of clean and practical techniques has been emphasized to improve saffron adaptability grown in P-deficient calcareous soils. Hence, field experiments were conducted based on a factorial randomized complete block design with three replicates during 2017–2018 and 2018–2019 (farm 1) and repeated during 2018–2019 and 2019–2020 growing seasons (farm 2).

Four levels of γ-aminobutyric acid (GABA) (0, 0.5, 1, and 2 mg L−1) and soil amendments (control, pistachio residues-based vermicompost (VP: 10 t ha−1; 50% in each growing season), sulfur (S: 100 kg ha−1; 50% in each growing season), and VP +S) were considered as experimental factors. From the results, application of VP, S, and VP+S decreased soil pH and increased Olsen-P, microbial biomass, and microbial respiration. Furthermore, the increase was observed for flower number, proline content and corm growth.

Following GABA foliar application, flower number, proline content and P availability improved. Compared to control treatment, P concentration in large-sized daughter corms increased by 23.6, 16.8%, and 30.8%, following VP, S, and VP +S, respectively. Among the treatments, the highest P acquisition efficiency (39.2%) were recorded by applying VP +S along with 2 mg L−1. Overall, the results recommend the co-application of VP with GABA foliar spray to improve saffron production grown in calcareous soils of semiarid regions.