پاسخ کمی و کیفی زعفران (Crocus sativus L.) به شدت نور و تغذیه در کشت هیدروپونیک

علیرغم سابقه طولانی کشت زعفران در ایران، اتکا به روش‌های سنتی همچنان پابرجاست و نتوانسته تقاضای رو به رشد بازار را برآورده کند. فن‌آوری‌های گلخانه‌ای و کشت هیدروپونیک با افزایش تولید کلاله، کاهش نیروی کار و رسیدگی به چالش‌های اقلیمی راه‌حلی را ارائه می‌کنند. آزمایشی در سال 1398 در گلخانه های تحقیقاتی دانشگاه شاهد به منظور بررسی تأثیر شدت نور مصنوعی و غلظت مواد مغذی بر عملکرد کمی و کیفی زعفران در شرایط هیدروپونیک انجام شد. این مطالعه بر اساس طرحی کاملا تصادفی از طرح کرت های خرد شده پیروی کرد. عامل اصلی شامل شدت های مختلف نور سفید (2، 4، 8، و 16 مول بر متر-2.d-1) بود، در حالی که عامل فرعی شامل غلظت های مختلف محلول غذایی هوگلند (0.75، 1.4، و 2.8 dS.m-1) بود. نتایج نشان داد که شرایط بهینه (شدت نور تا 8mol.m-2.d-1 و غلظت مواد مغذی 0.75 تا 1.4 dS.m-1) منجر به افزایش 3.64 برابری عملکرد گل زعفران و افزایش 2.09 برابری در وزن خشک کلاله شد. این تیمارها همچنین محتوای کروسین، پیکروکروسین و سافرانال را به میزان قابل توجهی افزایش دادند و کیفیت ادویه را به ترتیب 5.43، 10.30 و 8.22 برابر بهبود بخشیدند. شدت نور به طور قابل توجهی بر وزن بنه مادر تأثیر گذاشت، در حالی که غلظت مواد مغذی تأثیری نداشت، اگرچه تغذیه ثابت همراه با شدت نور بالاتر باعث افزایش قطر بنه مادر شد. این یافته‌ها اثربخشی استفاده از شدت نور تا 8 8 mol.m−2.d−1 و غلظت مواد مغذی هوگلند 0.75 تا 1.4 dS.m−1 زعفران در متر مربع را برای کشت زعفران هیدروپونیک در گلخانه‌ها نشان می‌دهد.

Despite the lengthy history of saffron cultivation in Iran, the reliance on traditional methods persists and falls short of meeting the growing market demand. Greenhouse technologies and hydroponic cultivation provide a solution by boosting stigma production, reducing labor, and addressing climatic challenges. An experiment was conducted in 2019 at the research greenhouses of Shahed University to examine the impact of artificial light intensities and nutrient concentrations on the quantitative and qualitative performance of saffron under hydroponic conditions. The study followed a split-plot scheme based on a completely randomized design. The main factor involved varying white light intensities (2, 4, 8, and 16 mol.m−2.d−1), while the subfactor included different Hoagland nutrient solution concentrations (0.75, 1.4, and 2.8 dS.m−1). Results showed that optimal conditions (light intensity up to 8 mol.m−2.d−1 and nutrient concentrations of 0.75 to 1.4 dS.m−1) led to a 3.64-fold increase in saffron flower yield and a 2.09-fold increase in stigma dry weight. These treatments also significantly enhanced crocin, picrocrocin, and safranal content, improving the spice’s quality by 5.43, 10.30, and 8.22 times, respectively. Light intensity significantly influenced the weight of the mother corm, while nutrient concentration did not, although consistent nutrition combined with higher light intensity increased the mother corm’s diameter. These findings highlight the effectiveness of using light intensities up to 8 mol.m−2.d−1 and Hoagland nutrient concentrations of 0.75 to 1.4 dS.m−1 for hydroponic saffron cultivation in greenhouses