مونوترپنوئیدهای مبتنی بر زعفران

دیگر ترکیبات فیتوشیمیایی ثانویه فعال بیولوژیکی، مونوترپنوئیدها (Monoterpenoids) هستند که شامل پیکروکروسین (Picrocrocin) و سافرانال (Safranal) می‌شوند.

این دو مونوترپنوئید از طریق تجزیه زآگزانتین (Zeaxanthin) سنتز می‌شوند.

پیکروکروسین برای طعم و مزه تلخ بسیار ضروری است، در حالی که سافرانال نقش اساسی در افزایش عطر خاص زعفران دارد [1].

پیکروکروسین یک مونوترپن گلیکوزید (Monoterpene Glycoside) است که به‌عنوان پیش‌ساز سافرانال عمل می‌کند و به‌عنوان ماده اصلی در اسانس زعفران (Essential Oil of Saffron) وجود دارد [2،3].

پیکروسین بیشتر در کلاله (Stigma) و گلبرگ‌های (Petals) زعفران وجود دارد و خاصیت ضدسرطانی (Anti-cancerous) و تقویت‌کننده حافظه (Memory-enhancer) از خود نشان می‌دهد.

علاوه بر این، پیکروسین در برابر بیماری‌های مختلفی مانند اختلال قاعدگی (Menstrual Disorder)، اختلالات قلبی‌عروقی (Cardiovascular Disorder)، افسردگی (Depression) و بیماری آلزایمر (Alzheimer’s Disease) استفاده می‌شود [6،7].

با این حال، مشخص شده است که سافرانال معمولاً در قسمت کلاله گل زعفران وجود دارد [1] و تأثیر مستقیمی بر سیستم عصبی مرکزی دارد.

این ترکیب به‌عنوان یک ضدافسردگی (Anti-depressant) و ضدتشنج (Anti-convulsant) عمل می‌کند و نقش اساسی در کاهش علائم ترک (Withdrawal Syndrome) دارد [4،5].

1. Tarantilis, P.A.; Polissiou, M.G. Isolation and identification of the aroma components from saffron (Crocus sativus). J. Agric. Food Chem. 1997, 45, 459–462. [Google Scholar] [CrossRef]
2. García-Rodríguez, M.V.; López-Córcoles, H.; Alonso, G.L.; Pappas, C.S.; Polissiou, M.G.; Tarantilis, P.A. Comparative evaluation of an ISO 3632 method and an HPLC-DAD method for safranal quantity determination in saffron. Food Chem. 2017, 221, 838–843. [Google Scholar] [CrossRef]
3. Mounira, L.; Bernardo, M.; Luigi, C.P.; Guido, F.; Fatima, G.; Khadija, B.; Abdelmjid, Z.; Luisa, P. Phytochemical composition of Moroccan saffron accessions by headspacesolid-phase-microextraction. Am. J. Essent. Oils Nat. Prod. 2015, 2, 1–7. [Google Scholar]
4. Hosseinzadeh, H.; Talebzadeh, F. Anticonvulsant evaluation of safranal and crocin from Crocus sativus in mice. Fitoterapia 2005, 76, 722–724. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]
5. Hosseinzadeh, H.; Shakib, S.S.; Sameni, A.K.; Taghiabadi, E. Acute and subacute toxicity of safranal, a constituent of saffron, in mice and rats. Iran. J. Pharm. Res. IJPR 2013, 12, 93–99. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]
6. Montoro, P.; Maldini, M.; Luciani, L.; Tuberoso, C.I.; Congiu, F.; Pizza, C. Radical scavenging activity and LC-MS metabolic profiling of petals, stamens, and flowers of Crocus sativus L. J. Food Sci. 2012, 77, C893–C900. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]
7. Aissa, R.; Ibourki, M.; Bouzid, H.A.; Bijla, L.; Oubannin, S.; Jadouali, S.; Hermansyah, A.; Goh, K.W.; Ming, L.C.; Bouyahya, A.; et al. Phytochemistry, quality control and medicinal uses of Saffron (Crocus sativus L.): An updated review. J. Med. Life 2023, 16, 822. [Google Scholar]