مروری بر شاخص‌های مدیریت مصرف آب گیاهان مختلف در ایران

هدف اصلی این مقاله ارزیابی جامع شاخص های مدیریت آب در بخش کشاورزی (شامل بهره وری آب و آب آبیاری کاربردی برای محصولات مختلف) می باشد. روش‌شناسی: اندازه‌گیری‌های مزرعه‌ای شامل آب آبیاری کاربردی و عملکرد محصول برای حداقل یک فصل زراعی در قطب‌های تولید هر محصول انجام شد. 12 محصول شامل 12 گندم، برنج، جو، ذرت علوفه ای، یونجه، چغندرقند، نیشکر، لوبیا، آفتابگردان، پنبه، کلزا و سویا، 17 محصول باغی شامل زعفران، سیب، زیتون، پرتقال، نارنگی، هلو، انگور، شلیل، انجیر، گردو، بادام، پسته و گیلاس و 6 محصول سبزی و صیفی شامل گوجه فرنگی، هندوانه، سیب زمینی، خیار، خربزه و پیاز بود. در این تحقیق از مدل آنالیز خوشه ای برای تعیین محصولات همگن استفاده شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد که آب آبیاری مصرفی برای محصولات مختلف از 3984 برای کلزا تا 32500 متر مکعب در هکتار برای نیشکر متغیر است. به طوری که میانگین وزنی آب آبیاری مصرفی 35 محصول مورد مطالعه 8032 متر مکعب در هکتار تعیین شد. این شاخص برای محصولات باغی، زراعی، سبزی و صیفی به ترتیب 9162، 7669 و 7247 مترمکعب در هکتار بوده است. همچنین کل آب مصرفی برای 35 محصول مورد مطالعه 61.7 میلیارد مترمکعب و کل آب آبیاری سایر محصولاتی که در این تحقیق مورد ارزیابی قرار نگرفتند 9.4 میلیارد مترمکعب برآورد شد. کل آب مصرفی در محصولات آبی 71 میلیارد متر مکعب برآورد شد که حدود 70 درصد کل آب تجدیدپذیر ایران را تشکیل می داد. میانگین وزنی بهره وری آب آبیاری و بهره وری آب محصولات مورد مطالعه به ترتیب 1.9 و 1.5 کیلوگرم بر متر مکعب تعیین شد. زعفران و پسته بیشترین درآمد ناخالص به ازای هر واحد آب آبیاری و نیشکر، سویا، جو، ذرت علوفه ای، گندم و یونجه کمترین مقدار را داشتند. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق اطلاعات ارزشمندی را در اختیار مدیران و تصمیم گیران استان های مختلف ایران قرار داد.

the production hubs of each crop. Twelve crops included 12 wheat, rice, barley, fodder corn, alfalfa, sugar beet, sugar cane, beans, sunflower, cotton, rapeseed, and soybean, 17 garden crops included saffron, apple, olive, orange, tangerine, peach, nectarine, plum, lemon, fig, grape, date, pomegranate, walnut, almond, pistachio, and cherry and 6 vegetable and summer crops were tomato, watermelon, potato, cucumber, melon, and onion. In this research, the cluster analysis model was used to determine the homogeneous crops. Results and Discussion: The results showed that applied irrigation water for different crops varied from 3984 for rapeseed to 32500 cubic meters per hectare for sugarcane. So that the weighted average applied irrigation water of 35 studied crops was determined to be 8032 cubic meters per hectare. This index was 9162, 7669 and 7247 cubic meters per hectare for garden, agricultural, vegetable and summer crops, respectively. Also, the total applied water used for the 35 studied crops was estimated at 61.7 billion cubic meters and the total irrigation water for other crops that were not evaluated in this research was estimated at 9.4 billion cubic meters. The total water used in irrigated crops was estimated at 71 billion cubic meters, which was about 70% of the total renewable water in Iran. The weighted average of irrigation water productivity and water productivity of the studied crops was determined as 1.9 and 1.5 kg/m3, respectively. Saffron and pistachio provided the highest gross income per unit of irrigation water and sugarcane, soybean, barley, fodder corn, wheat and alfalfa had the lowest values. Conclusions: The results of this research provided valuable information for managers and decision makers in different provinces of Iran.