تحلیل عوامل مؤثر بر عملکرد زعفران

این تحقیق به‌منظور بررسی عملکرد زعفران و عوامل مؤثر بر آن مانند سن مزرعه، روش آبیاری، منبع آبیاری، سطح کشت، سطح تحصیلات و سن کشاورز در بخش کدکن تربت حیدریه در سال1400 انجام شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه و مصاحبه چهره به چهره با تولیدکنندگان زعفران استفاده شد. در همین راستا از 447 نفر (در سطح 302 هکتار) از زعفران­کاران پرسشنامه انجام شد. عملکرد زعفران 8/3 کیلوگرم کلاله خشک در هکتار بود که نسبت به سال­های گذشته کاهش داشت (کاهش 26 و 56 درصدی نسبت به سال­های 1399 و 1398). براساس نتایج بیشترین عملکرد زعفران در مزارع چهار ساله (17/4 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. براساس مطالعه حاضر مزارعی که از آب رودخانه آبیاری شده بودند از کمترین عملکرد (76/2 کیلوگرم در هکتار) برخوردار بودند. براساس تجزیه داده­های تحقیق تفاوت چندانی بین عملکرد کلاله زعفران در آبیاری تحت فشار (07/4 کیلوگرم در هکتار) و آبیاری غرقابی (03/4 کیلوگرم در هکتار) مزارع مورد تحقیق وجود نداشت. عملکرد در مزارع زعفران با سن کشاورز رابطه عکس داشت، به‌طوری‌که با افزایش سن، مزارعی که تحت پوشش سن کشاورزان با سن بیشتر بود عملکرد کاهش پیدا کرد و مزارعی که تحت پوشش مدیریتی افراد جوان­تر بود، عملکرد بیشتر بود. براساس نتایج مزارع زعفرانی که با مدیریت کشاورزان بدون سواد کشت شدند دارای کمترین عملکرد (8/2 کیلوگرم در هکتار) و دارای تحصیلات دانشگاهی بیشترین عملکرد کلاله زعفران (1/5 کیلوگرم در هکتار) را داشتند. نتایج حاصل از داده­های سطح کشت نشان داد با افزایش سطح زیرکشت زعفران عملکرد آن کاهش یافته است (ضریب رگرسیون با مدل درجه اول 26 و درجه دوم 38 درصد بود). بر همین اساس کشت این گیاه برای خرده مالکین نسبت به عمده مالکین توصیه می­شود.

The purpose of this research was to investigate the relationship between climatic and management factors with saffron yield and to determine the most important parameters affecting yield using saffron information in the Kadkan section of Torbet Heydarieh. Materials and Methods: In order to investigate the cultivation of saffron and its yield in the Kadkan of Torbat-Hydaria, the data of the cultivation area and yield in 2021 were analyzed. The questionnaire included information on cultivation area, production rate, and type of irrigation, age of the farm, education and age of the farmer. Results and Discussion: The saffron yield recorded was 3.8 kg of dry stigmas per hectare, signifying a decrease when compared to previous years, with a decline of 26% and 56% compared to 2019 and 2018, respectively. Analysis of the results revealed that the highest saffron yield was observed in four-year-old farms, amounting to 4.17 kg per hectare. Conversely, fields irrigated from the river exhibited the lowest yield at 2.76 kg per hectare, as per the findings of the current study. Based on this study, there was no significant difference between the yield of saffron stigma in pressure irrigation (4.07 kg/ha) and flood irrigation (4.03 kg/ha) of the researched fields. According to the results, the saffron farms that were cultivated under the management of uneducated farmers had the lowest yield (2.8 kg/ha) and those with university education had the highest yield of saffron stigma (1.5 kg/ha). Temperature and rainfall are two influencing factors on saffron performance. Given that the majority of saffron farms in the Kadkan district are approximately 4.16 years old (as indicated in Table 2), it is anticipated that the yield of farms in this district may decline in the upcoming year. However, it’s important to note that this prediction is solely based on the age of the farms, and actual outcomes may vary depending on climatic conditions. Due to the prevalence of small-scale ownership of saffron farms in Kadkan, managed within a family exploitation system, the management of these smaller farms is typically more manageable. Consequently, it is foreseeable that smaller farms may experience an increase in yield. Therefore, based on these considerations, saffron cultivation is recommended particularly for small-scale owners rather than larger landholders.