تأثیر کودهای مختلف زیستی و ترکیب آن‌ها بر خصوصیات کمی و کیفی گل زعفران در رژیم‌های مختلف آبیاری

به منظور بررسی ویژگی‌های کمی و کیفی گل‌های زعفران تحت تأثیر انواع کودهای زیستی و رژیم‌های آبیاری، آزمایشی در دو سال زراعی (91-1390 و 1391-1391) در اراضی کشاورزی شهرستان زیار انجام شد. این آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این آزمایش کم آبیاری در سه سطح (50، 75 و 100 درصد) به عنوان عامل اصلی در نظر گرفته شد و باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن زنده آزاد (B-N)، باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم (B-K)، باکتری‌های حل‌کننده فسفات (B-P)، ترکیب‌های آنها و یک شاهد در سطوح فرعی-فاکتور به‌عنوان شاهد در سطح efaight بودند. نیاز آبی زعفران با استفاده از نرم افزار Cropwat بر اساس داده های بلندمدت هواشناسی از سال 1994 تا 2018، 3280 متر مکعب در هکتار برآورد شد. در سال اول اولین آبیاری بلافاصله پس از کاشت انجام شد. به طور کلی، هر سال چهار جلسه آبیاری (قبل از گلدهی، پس از گلدهی، اواسط اسفند و اواخر فروردین) انجام شد. مقادیر آبیاری برای تیمارهای 50، 75 و 100 درصد به ترتیب 1640، 2460 و 3280 مترمکعب بود. به دلیل رقابت شدید علف های هرز با محصول و جلوگیری از رشد و به دلیل تمرکز آزمایش بر روی تأثیر کود زیستی بر روی گیاه، استفاده از علف کش ها امکان پذیر نبود. بنابراین کنترل علف های هرز دو بار در بهمن و فروردین در هر دو سال آزمایشی به صورت دستی انجام شد. در مجموع نتایج این آزمایش نشان داد که با افزایش شدت تنش از 100 درصد به 50 درصد نیاز آبی، ویژگی هایی مانند وزن گل تازه، تعداد گل، وزن کلاله خشک، وزن سبک خشک و وزن گل خشک بدون کلاله و سبک کاهش یافت. از سوی دیگر، در هر سه سطح نیاز آبی، استفاده از کودهای زیستی مختلف (باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن، باکتری‌های حل‌کننده فسفات و باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم) به‌صورت جداگانه، جفت یا سه‌قلو تأثیرات منفی استرس را کاهش داد، اگرچه ترکیب دوگانه و سه‌گانه اثرات مثبت بیشتری داشت. علاوه بر این، نتایج صفات کیفی نشان داد که در تمامی تیمارهای کودی، اعمال رژیم آبیاری از 100 درصد به 75 درصد باعث افزایش مقادیر کروسین، پیکروکروسین و سافرانال شد، اما با افزایش شدت تنش به 50 درصد، مقادیر این صفات کاهش یافت، هرچند تنش‌های مختلف باعث کاهش اثرات منفی کود زیستی شدند. در نهایت برای دستیابی به عملکرد مطلوب، بهترین تیمار آبیاری 100 درصدی نیاز آبی همراه با کود زیستی NPK بود، در حالی که از نظر کیفیت، آبیاری 75 درصدی نیاز آبی همراه با کود زیستی NPK بهترین تیمار بود.

To study the quantitative and qualitative characteristics of saffron flowers under the influence of various biofertilizers and irrigation regimes, an experiment was conducted over two agricultural years (2021-2022 and 2022-2023) in the agricultural lands of Ziar city. This experiment was implemented as split plots in a randomized complete block design with three replications. In this experiment, deficit irrigation at three levels (50%, 75%, and 100%) was considered as the main factor, and free-living nitrogen-fixing bacteria (B-N), potassium-solubilizing bacteria (B-K), phosphate-solubilizing bacteria (B-P), their combinations, and a control without fertilizer at eight levels were the sub-factors. The water requirement for saffron was estimated at 3,280 cubic meters per hectare using the Cropwat software, based on long-term meteorological data from 1994 to 2018. Irrigation was conducted using a meter and in basin irrigation method. In the first year, the first irrigation was done immediately after planting. Overall, four irrigation sessions were carried out each year (before flowering, after flowering, mid-March, and late April). The irrigation amounts for the 50%, 75%, and 100% treatments were 1,640, 2,460, and 3,280 cubic meters, respectively. Due to the intense competition of weeds with the crop and the prevention of growth, and because the experiment was focused on the effect of biofertilizer on the plant, the use of herbicides was not feasible. Therefore, weed control was manually done twice in February and April in both experimental years.Overall, the results of this experiment demonstrated that with increasing stress intensity from 100% to 50% water requirement, the characteristics such as fresh flower weight, number of flowers, dry stigma weight, dry style weight, and dry flower weight without stigma and style decreased. On the other hand, at all three levels of water requirement, the application of various biofertilizers (nitrogen-fixing bacteria, phosphate-solubilizing bacteria, and potassium-solubilizing bacteria) either singly, in pairs, or in triplets mitigated the negative effects of stress, although the dual and triple combinations had more positive effects. Additionally, the qualitative traits results showed that in all fertilizer treatments, applying the irrigation regime from 100% to 75% increased the amounts of crocin, picrocrocin, and safranal, but with the increase in stress intensity to 50%, the amounts of these traits decreased, although different biofertilizers reduced the negative effects of stress. Ultimately, to achieve optimal performance, the best treatment was 100% water requirement irrigation combined with NPK biofertilizer, while in terms of quality, 75% water requirement irrigation combined with NPK biofertilizer was the best treatment