تأثیر غلظت‌های مختلف فیتوهورمون‌ها بر ایجاد کالوس در زعفران (Crocus sativus L.)

متابولیت های ثانویه گیاهی دارای ارزش اقتصادی بالایی هستند و سنتز شیمیایی این متابولیت ها معمولاً پیچیده و پرهزینه است. با توجه به این موضوع، تولید متابولیت ها از طریق روش های مختلف بیوتکنولوژیکی، از جمله کشت سلول و بافت گیاهی، می تواند جایگزین مفیدی باشد. در این آزمایش، ریزنمونه‌های بنه زعفران از اکوتیپ بومی ایران تربت حیدریه جمع‌آوری شد. پس از عقیم سازی، آنها در محیط ½ MS حاوی غلظت های مختلف NAA، IBA، و/یا 2،4-D در ترکیب با هورمون BAP در دمای 21 درجه سانتی گراد تحت شرایط تاریک کشت داده شدند. این آزمایش از یک طرح کاملا تصادفی با سه تکرار برای هورمون ها و سطوح آنها پیروی کرد. یافته‌ها نشان داد که در میان محیط‌های مختلف القای کالوس آزمایش‌شده، محیط MS ½ وقتی با 0.5 میلی‌گرم در لیتر 2،4-D و 0.1 میلی‌گرم در لیتر BAP تکمیل شد، بیشترین درصد تشکیل کالوس را نشان داد. در همین حال، محیط کشت ½ MS با ترکیبات هورمونی 0.5 میلی گرم در لیتر BAP و 2 میلی گرم در لیتر IBA کمترین پینه را ایجاد کرد. از سوی دیگر، اگرچه NAA برای کالوس‌زایی مؤثر بود، اما درصد ریشه‌زایی کالوس‌ها بیشتر است و برای ایجاد کالوس یا استقرار کشت سوسپانسیون در زعفران مناسب نیست.

Herbal secondary metabolites possess high economic value, and the chemical synthesis of these metabolites is typically complex and costly. In light of this, the production of metabolites through various biotechnological methods, including plant cell and tissue culture, can offer a beneficial alternative. In this experiment, corm explants of saffron were collected from the Torbat-e Heydarieh, a native Iranian ecotype. After sterilization, they were cultured in ½ MS medium supplemented with different concentrations of NAA, IBA, and/or 2,4-D in combination with the BAP hormone at 21 °C under dark conditions. The experiment followed a completely randomized design with three repetitions for hormones and their levels. The findings revealed that, among the various callus induction media tested, the ½ MS medium, when supplemented with 0.5 mg/l of 2,4-D and 0.1 mg/l of BAP, demonstrated the highest percentage of callus formation. Meanwhile, the ½ MS medium with hormone combinations of 0.5 mg/l of BAP and 2 mg/l of IBA resulted in the lowest callusing. On the other hand, although NAA was effective for callus induction, the rooting percentage of calli is higher and is not suitable for callus induction or the establishment of suspension culture in saffron.