بررسی نقش خوشه‌های کسب و کار زعفران در توسعه روستایی (مطالعه موردی: استان خراسان جنوبی)

زعفران از جمله محصولات مهم در استان خراسان جنوبی است که نقش عمده‌ای در کسب درآمد و تامین معیشت کشاورزان منطقه دارد. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش خوشه کسب و کار زعفران در توسعه روستایی در استان خراسان جنوبی است. این تحقیق در بازه زمانی سال‌های 1399-1398 انجام گرفت و جامعه آماری را 987 نفر از مدیران، معاونان و بازاریابان کارگاه‌های فرآوری و مراکز فروش زعفران در استان خراسان جنوبی تشکیل دادند. نتایج تحلیل داده ها حاکی از آن است که عوامل اقتصادی و اجتماعی در سطح اطمینان 95/0 تاثیر مثبتی بر میزان توسعه داشته است. از طرفی در متغیر اقتصادی گویه “تجاری سازی محصول زعفران” در اولویت اول و گویه “هزینه‌های حمل و نقل، بسته‌بندی، بازاریابی محصول زعفران” در اولویت آخر و همچنین در متغیرعوامل اجتماعی گویه “انگیزه نوآوری برای تولیدکنندگان محصول زعفران” در اولویت اول و گویه “ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاری برای محصول زعفران” در اولویت آخر قرار دارد. لذا می‌توان تجاری سازی محصول زعفران با یک برند شاخص، ایجاد یک شبکه منسجم از روستا تا بازار، حمایت‌های مالی و اعتباری دولت، تسهیلات با نرخ وام بانکی کم به کشاورزان و کارگاه‌‌های زعفران و ایجاد سیاست‌های توسعه روستایی را پیشنهاد داد.

Saffron is one of the important products in South Khorasan province, which plays a major role in earning income and ensuring the livelihood of farmers in the region. The main purpose of the current research is to investigate the role of the saffron business cluster in rural development in South Khorasan province. This research was conducted in the period of 2018-2019 and the statistical population consisted of 987 managers, assistants and marketers of saffron processing workshops and sales centers in South Khorasan province. The results of data analysis indicate that economic and social factors had a positive effect on the level of development at the confidence level of 0.95. On the other hand, in the economic variable, the item “commercialization of saffron product” is the first priority, and the item “transportation, packaging, marketing costs of saffron product” is the last priority, and also in the variable of social factors, the item is “innovation motivation for saffron product producers”. In the first priority and the item “investment risk for saffron product” is in the last priority. Therefore, it is possible to propose the commercialization of saffron product with a leading brand, the creation of a coherent network from the village to the market, financial and credit support of the government, facilities with low bank loan rates to farmers and saffron workshops, and the creation of rural development policies