برآورد شاخص توسعه صادرات زعفران و عوامل مؤثر برآن مطالعه موردي: خراسان رضوي

تجارب چند ساله اخير ايران ن شان میدهد كه تکيه اقت صاد به درآمد حا صل از فروش نفت خام، بیثباتی درآمد صادراتی را بهدنباه دارد.زعفران يکی از اقالم مهم صادراتی بخش كشاورزی و گياهان دارويی است كه در ساههای اخير علیرغم افزايش سطي زيركشت و توليد ، صادرات همپای آن رشد نداشته است. استان خراسانرضوی يکی از استانهای پيشرو در توليد و تجارت اين محصوه بهحساب میآيد. اين مطالعه بر آن است تا ضمن ارائه شاخص چندبعدی توسعه صادرات به برر سی عاملهای مؤثر بر اين شاخص در مورد مح صوه زعفران در خرا سان ر ضوی و ك شورهای طرم تجارت آن در دوره زمانی 2011-2020 بپردازد. آمار و اطالعات زم از طريق تکميل پر س شنامه از 24 شركت صادركننده فعاه در اين حوزه در ا ستان خرا سان ر ضوی و 14 شركت صادركننده در ك شورهای آلمان، ايتاليا، هند و چين جمعآوری گرديد.

به منظور برر سی شبکه تجارت خارجی زعفران و عوامل مؤثر بر شاخص تو سعه صادرات از الگوی پانل سه بعدی ا ستفاده گرديد. اندازهگيری شاخص توسعه صادرات با استفاده از زيرشاخصهای عملکرد صادرات، مديريت صادرات و راهبرد صادراتی در 15 متغير قابل اندازهگيری كمی و انجام گرديد. نتايج نشان داد كه سابقه فعاليتی شركت، اندازه شركت، استراتژیهای بازاريابی، استانداردهای صادراتی، هزينههای تحقيق و توسعه، شاخص سياست حمايتی دولت، ديپلما سی خارجی دولت، ارزش توليدات داخلی، تو سعه برند و آميختههای بازاريابی از عوامل اثر گذار بر شاخص تو سعه صادرات گياهان دارويی میبا شد.

بر ا ساس نتايج مطالعه حا ضر و متنا سب با وزن با ی دو متغير ا ستراتژیهای بازاريابی شركتها و سيا ستهای حمايتی دولت پيشنهاد میگردد تقويت مؤلفههای در اختيار دولت و حاكميت مانند سياستهای توسعه ديپلماسی اقتصادی به گونهای تنظيم گردد تا شركتهای فعاه در بازارهای خارجی بتوانند با لحاظ راهبردهای صادراتی در زمان نواسانات قيمتی و بازاری زعفران بازارهای هدم را مديريت كرده تا شوك كمتری به صادرات وارد گردد.

Iran has experienced the drawbacks of relying heavily on crude oil sales, as it leads to instability in export income. Although saffron is an important agricultural and medicinal plant export, its export growth has not kept pace with production in recent years. Khorasan Razavi province stands out as a key region in saffron production and trade. This study aims to present a comprehensive index of export development and analyze the factors influencing this index concerning saffron in Khorasan Razavi province and its trading partners between 2011 and 2020.

Data and information were collected from 24 exporting companies in Razavi Khorasan province and 14 exporting companies in Germany, Italy, India, and China through the completion of a questionnaire. A threedimensional panel model was employed to investigate the foreign trade network of saffron and the factors impacting the export development index.

The export development index was measured using sub-indices related to export performance, export management, and export strategy. The findings revealed that factors such as company history, company size, marketing strategies, adherence to export standards, research and development costs, government support policies, government foreign diplomacy, the value of domestic products, brand development, and marketing mixes play significant roles in influencing the export development index, particularly in the export of medicinal plants.