برآورد تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم زعفران (Crocus sativus L.) برای صفات مورفولوژیکی و کیفی

بهبود محصول به شدت به تنوع ژنتیکی موجود در استخر ژنی بستگی دارد. درک ماهیت و میزان تغییرات ژنتیکی در ژرم پلاسم برای پرورش دهندگان برای طراحی برنامه های اصلاحی موثر ضروری است. تحقیق حاضر شامل 35 لاین ژرم پلاسم زعفران (Crocus sativus L.) در قالب RCBD با سه تکرار در ARSSSS، SKUAST-K، Pampore بود. مشاهدات بر روی صفات مورفولوژیکی، عملکرد و کیفیت برای ارزیابی تنوع ژنتیکی و سایر پارامترها ثبت شد. یافته‌ها تفاوت معنی‌داری را بین لاین‌های ژرم پلاسم نشان داد که نشان‌دهنده تنوع قابل‌توجه در تمامی صفات بود. ضریب تغییرات فنوتیپی به طور مداوم از ضریب تنوع ژنوتیپی (GCV) برای همه صفات فراتر رفت، با طول کلاله بالاترین PCV (25.24٪) و GCV (24.08٪) را نشان داد، در حالی که تعداد روزهای صرف شده برای اولین شستشو کمترین PCV را نشان داد. 1.84٪ و GCV (1.66٪). این مطالعه وراثت پذیری با حس گسترده بالا را برای همه صفات گزارش کرد که از 75.1 درصد برای قطر بنه تا 99.2 درصد برای تعداد برگ متغیر است. قابل ذکر است که محتوای سافرانال، طول کلاله و وزن تازه مادگی بالاترین وراثت پذیری و پیشرفت ژنتیکی را نسبت به میانگین نشان داد. تجزیه و تحلیل همبستگی ارتباط معنی داری را نشان داد، با وزن خشک کلاله که همبستگی مثبتی با صفات مختلف از جمله طول مادگی، طول کلاله و محتوای سافرانال نشان می دهد، در حالی که همبستگی منفی با پهنای کلاله بیرونی، عرض کلاله داخلی و تعداد برگ در بنه/بوته نشان می دهد. . تجزیه و تحلیل ضریب مسیر بر اهمیت صفاتی مانند طول مادگی، وزن تر مادگی، طول کلاله و طول سبک تأکید کرد و روش خوشه‌بندی UPGMA ژنوتیپ‌های زعفران را در پنج خوشه طبقه‌بندی کرد. این مطالعه، خصوصیات مورفولوژیکی و تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های متنوع زعفران را گزارش می‌دهد که می‌تواند برای برنامه‌های اصلاحی زعفران آتی مورد استفاده قرار گیرد، به‌ویژه انتخاب کلونال از منابع ژرم پلاسم موجود از اهمیت بالایی برخوردار است.

Crop improvement relies heavily on the genetic variability present within the gene pool. Understanding the nature and extent of genetic variations within germplasm is essential for breeders to design effective breeding programs. The present investigation comprised of 35 germplasm lines of saffron (Crocus sativus L.) conducted in a RCBD with three replications at ARSSSS, SKUAST-K, Pampore. Observations were recorded on morphological, yield, and quality traits for the assessment of genetic variability and other parameters. The findings revealed significant differences among germplasm lines, indicating substantial variability across all traits. Phenotypic coefficient of variation consistently exceeded the genotypic coefficient of variation (GCV) for all characters, with stigma length exhibiting the highest PCV (25.24%) and GCV (24.08%), while the number of days taken to first flush demonstrated the lowest PCV (1.84%) and GCV (1.66%). The study reported high broad-sense heritability for all traits, ranging from 75.1% for corm diameter to 99.2% for the number of leaves. Notably, safranal content, stigma length, and fresh weight of pistil displayed the highest heritability and genetic advance over mean. Correlation analysis revealed significant associations, with dry weight of stigma exhibiting positive correlations with various traits, including pistil length, stigma length, and safranal content, while displaying negative correlations with outer tepal width, inner tepal width, and number of leaves per corm/plant. Path coefficient analyses underscored the importance of traits such as pistil length, fresh weight of pistil, stigma length, and style length and the UPGMA clustering method categorized saffron genotypes into five clusters. The study reports the morphological characterization and genetic variability of diverse saffron genotypes, which could be used for future saffron breeding programs especially clonal selection from the available germplasm resources is of prime importance.