اطلاعات جدید از چهار نماتد انگلی گیاهی و مرتبط با گیاه در استان خراسان جنوبی، شرق ایران

خلاصه چهار گونه نماتد انگلی گیاهی و نماتد مرتبط با گیاه از نمونه‌های خاک جمع‌آوری‌شده از استان خراسان جنوبی، شرق ایران بازیابی شد. این گونه ها با استفاده از هر دو روش مورفولوژیکی و مولکولی مشخص شدند. اولین گونه، Xiphinema persicum، پراکنش وسیعی در استان خراسان جنوبی دارد و از مناطق مختلف همراه با گیاهان زرشک که کاهش رشد، تغییر رنگ و نشانگان ضعف عمومی با تراکم جمعیتی نسبتاً بالا را نشان می‌دهند، بازیابی شد. جمعیت‌های تازه بازیابی شده از این گونه با طول بدن ماده 2036.0-3074.5 میکرومتر دارای ناحیه لب افست، ادونتواستایل 80.0-95.8 میکرومتر، ادونتوفور 38.5-49.5 میکرومتر و دم مخروطی شکل با برآمدگی گسترده و کمتر متمایز در نوک مشخص شدند. نتایج حاضر نشان داد که این گونه می تواند به عنوان یک آفت بالقوه در شرق ایران در نظر گرفته شود. گونه دوم متعلق به X. babaii و دارای طول بدن ماده 2032-2224 میکرومتر، دارای ناحیه لب افست، ادونتواستایل به طول 83-88 میکرومتر، ادنتوفور 45-50 میکرومتر و دم مخروطی به طول 23.5-32.0 میکرومتر بود. وقوع آن در شرق ایران یک رکورد جدید است که گستره پراکندگی جغرافیایی آن را به خارج از غرب ایران گسترش می دهد. جمعيت بازيافت شده اين گونه با جمعيت تيپ تطابق مورفولوژيکي و مورفومتريکي داشت. گونه سوم، Aphelenchoides smolae، از دو محل بازيابي شد و اهميت آن به عنوان تهديد احتمالي براي توليد زعفران مورد بحث قرار گرفت. جمعیت های ایرانی این گونه با بدن ماده به طول 503-895 میکرومتر، استایلت به طول 11.0-13.8 میکرومتر با تورم های پایه کوچک، کیسه رحم پس از وول نسبتاً بلند، دم مخروطی شکل با جمعیت موکرو دارای سطح زگیل و اسپیکول هایی به طول 22.5-28.7 میکرومتر مشخص می شدند و در مقایسه با خط میانی تفاوتی نداشتند. با بنه زعفران مرتبط بوده و برای اولین بار از ایران گزارش شده است. آخرین گونه متعلق به Ditylenchus persicus است. جمعیت خراسان جنوبی این گونه با بدن ماده به طول 622-770 میکرومتر دارای ناحیه لب پیوسته، استایلت نازک به طول 7.0-8.5 میکرومتر، وجود پیاز میانی، پیریفرم پیاز انتهایی دارای همپوشانی کوتاه با روده، کیسه رحم پس از وول با انتهای 30-24 میکرومتر با دم گرد و مخروطی شکل است. با نوع جمعیت مطابقت مورفولوژیکی و ریخت سنجی دارد و از ریزوسفر زعفران بازیابی شده است. تفاوت مشاهده شده در وضعیت پیاز حلقی این جمعیت در مقایسه با جمعیت نوع مورد بحث قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل فیلوژنتیک گونه های بازیابی شده با استفاده از توالی های D2-D3 از 28S rDNA انجام شد و توپولوژی های حاصل مورد بحث قرار گرفت.

Summary. Four species of plant parasitic and plant-associated nematodes were recovered from soil samples collected from Southern Khorasan province, eastern Iran. These species were characterised using both morphological and molecular approaches. The first species, Xiphinema persicum, has a wide distribution in Southern Khorasan province, and was recovered from different localities in association with barberry plants showing growth reduction, discoloration and general weakness syndrome with a relatively high population density. Newly recovered populations of this species were characterised by female body length 2036.0-3074.5 μm long having offset lip region, odontostyle 80.0-95.8 μm long, odontophore 38.5-49.5 μm long, and conical tail with a wide, less differentiated bulge at tip. The present results showed this species could be regarded as a potential pest in eastern Iran. The second species belonged to X. babaii, and had female body length of 2032-2224 μm, having offset lip region, odontostyle 83-88 μm long, odontophore 45-50 μm long, and conical tail 23.5-32.0 μm long. Its occurrence in easternIran is a new record, extending its geographical distribution area outside western Iran. The recoveredpopulation of this species was in morphological and morphometric agreement with the type population.The third species, Aphelenchoides smolae, was recovered from two localities and its importance as apotential threat to saffron production was discussed. The Iranian populations of this species werecharacterised by female body 503-895 μm long, stylet 11.0-13.8 μm long with small basal swellings,postvulval uterine sac relatively long, tail conical with a mucro having warty surface and spicules 22.5-28.7 μm long in median line, and had no remarkable differences compared to the type population. It wasassociated with saffron corms and is reported from Iran for the first time. The last species belongs toDitylenchus persicus. The Southern Khorasan population of this species was characterised by its femalebody 622-770 μm long having continuous lip region, thin stylet 7.0-8.5 μm long, median bulb present,terminal bulb pyriform having short overlap with intestine, postvulval uterine sac 24-30 μm long andconical tail with rounded or dull end. It is in morphological and morphometric agreement with the typepopulation and has recovered from the rhizosphere of saffron. The observed difference in the status ofpharyngeal bulb of this population in comparison with the type population is discussed. The phylogeneticanalyses of the recovered species were performed using D2-D3 sequences of 28S rDNA and the resultedtopologies were discussed.