ارزیابی اثر اسید آمینه و وزن کورم مادری بر فعالیت آنتی‌اکسیدانی و کیفیت کلاله زعفران (Crocus sativus L.)

مقدمه: آمینو اسیدها کودهای ارگانیک هستند. افزودن این کودهای ارگانیک به خاک باعث بهبود شرایط میکروارگانیسم‌های خاک می‌شود که فعالیت آن‌ها جذب برخی مواد مغذی را تسهیل کرده و نهایتاً رشد و عملکرد گیاه را افزایش می‌دهد. برای بررسی تأثیر آمینو اسید و وزن غده مادر بر پارامترهای کیفی در گلبرگ‌ها و خامه‌های زعفران (Crocus sativus L.)، آزمایشی در سال ۲۰۱۷ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. مواد و روش‌ها: عوامل آزمایشی شامل آمینو اسید (۰، ۲ و ۴ لیتر در هکتار) و وزن غده [۰.۱-۴ گرم (کوچک)، ۴.۱-۸ گرم (متوسط)، و ۸.۱-۱۲ گرم (بزرگ)] بودند که در طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار آزمایش شدند. پس از آماده‌سازی زمین شامل شخم اولیه، دیسک زدن و تسطیح زمین، قطعات ۲×۲ متر ایجاد شد. آبیاری به صورت سیفون انجام گردید. غده‌های زعفران در شیارهایی به عمق ۲۰ سانتی‌متر با فاصله ردیف‌ها ۲۰ سانتی‌متر و فاصله غده‌ها ۱۰ سانتی‌متر کاشته شدند.

آمینو اسید قبل از کاشت با غوطه‌ور کردن غده‌ها و همراه اولین آبیاری هنگام غرقاب شدن یکنواخت قطعات مصرف شد. برداشت گل زعفران روزانه و به مدت تقریباً سه هفته در ساعات ابتدایی صبح انجام شد. پس از وزن‌کشی محصول گل در هر قطعه، بخش‌های مختلف گل (گلبرگ و خامه) در آون برقی به مدت ۲۴ ساعت در دمای ۴۵ درجه سانتی‌گراد خشک شده و سپس برای اندازه‌گیری شاخص‌های کیفیت استفاده شدند. نتایج و بحث: استفاده از آمینو اسید تأثیر معنی‌داری بر محتوای کاروتنوئید و آنتوسیانین گلبرگ و خامه کروسین داشت. بیشترین میزان کاروتنوئید (۰.۹۵ میلی‌گرم بر گرم وزن تازه)، آنتوسیانین (۲۶.۲۸ میلی‌گرم در ۱۰۰ گرم وزن خشک) و کروسین (۲۷۰.۴ درصد جذب عصاره آبی ۱٪ زعفران در ۴۴۰ نانومتر) با استفاده از آمینو اسید به میزان ۴ لیتر در هکتار به دست آمد. با این حال، بین دو سطح آمینو اسید تفاوت معنی‌داری در هیچیک از پارامترهای ذکر شده مشاهده نشد.

کمترین مقادیر کاروتنوئید (۰.۷۱ میلی‌گرم بر گرم وزن تازه)، آنتوسیانین (۲۴.۲۳ میلی‌گرم در ۱۰۰ گرم وزن خشک) و کروسین (۲۳۰.۵) مربوط به تیمار کنترل بود. وزن غده مادر نیز تأثیر معناداری بر محتوای پیکروکروسین داشت؛ کمترین مقدار پیکروکروسین (۱۰۰.۷ درصد جذب عصاره آبی ۱٪ زعفران در ۲۵۷ نانومتر) مربوط به غده‌های کوچکتر (۰.۱-۰.۴ گرم) و بیشترین مقدار (۱۰۸.۵) مربوط به غده‌های بزرگ‌تر (۸.۱-۱۲ گرم) بود. تعامل این دو عامل (آمینو اسید و وزن غده مادر) همچنین تأثیر معنی‌داری بر مقدار سافرانال خامه و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گلبرگ زعفران داشت. بیشترین مقدار سافرانال (۳۶.۸۲ درصد جذب عصاره آبی ۱٪ زعفران در ۳۳۰ نانومتر) و فعالیت آنتی‌اکسیدانی (۳۱.۲۶٪) به ترتیب در غده‌های ۸.۱-۱۲ گرم و مصرف ۲ یا ۴ لیتر در هکتار آمینو اسید به دست آمد.

نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که کاشت غده‌های مادر بزرگ‌تر و استفاده از آمینو اسید می‌تواند در بهبود ویژگی‌های کیفی گلبرگ‌ها و مواد موثر خامه زعفران مفید باشد. با توجه به عدم وجود تفاوت معنی‌دار آماری بین دو غلظت ۲ و ۴ لیتر در هکتار آمینو اسید در بیشتر صفات مورد مطالعه، جهت کاهش هزینه‌های تولید، مصرف ۲ لیتر در هکتار از کود آمینو اسید ارگانیک پیشنهاد می‌شود. این مقدار ممکن است بسته به خصوصیات خاک هر منطقه متفاوت باشد. نتایج مطالعه نشان‌دهنده اثرات مفید آمینو اسید در بهبود صفات بیوشیمیایی و مواد موثره است که برای تولید ارگانیک زعفران مناسب می‌باشد.

Introduction: Amino acids are organic fertilizers. Adding these organic fertilizers to the soil improves the condition of microorganisms in the soil, which their activity facilitates the absorption of some nutrients and ultimately increases the growth and performance of the plant. To investigate the effect of amino acid and mother corm weight on qualitative parameters in petals and stigmas of saffron (Crocus sativus L.), an experiment was conducted at the Research Field of College of Agricultural, University of Birjand, in 2017. Materials and Methods: The experimental factors included amino acid (0, 2, and 4 L.ha-1) and corm weight [0.1-4 (small), 4.1-8 (medium), and 8.1-12 g (large-sized)] which were tested in an RCBD with three replications. After the land preparation operations including initial plowing, disk, and land leveling, plots of 2 × 2 meters were created. Irrigation was done by siphoning. The saffron corms were planted in grooves with a depth of 20 cm, the distance between the rows was 20 cm, and the distance between the corms was 10 cm.

The amino acid was consumed before planting by submerging the corms and with the first irrigation when the plots were flooded uniformly. Harvesting of saffron flowers was done daily for about three weeks in the first hours of the morning, taking into account the marginal effect of the remaining surface of the plots. After weighing the flower yield in each plot, the different parts of the flower (petal and stigma) were dried in an electric oven at 45 °C for 24 hours and then used to measure the quality indicators. Results and Discussion: The use of amino acids had a significant effect on the carotenoid content and anthocyanin of petals and stigma crocin. The highest amounts of carotenoid content (0.95 mg.g-1 FW), anthocyanin (26.28 mg.100g-1 DW), and crocin (270.4% Absorbance of 1% aqueous saffron extract at 440 nm) were obtained when amino acid was used at the rate of 4 L.ha-1. However, no significant difference was found between the two levels of amino acid in terms of all the mentioned parameters. The lowest values of carotenoid (0.71 mg.g-1FW) anthocyanin (24.23 mg.100g-1DW), and crocin (230.5) were obtained from the control treatment.

Mother corm weight also exerted a significant effect on picrocrocin content. The lowest content of picrocrocin was obtained in the amount of 100.7 (Absorbance of 1% aqueous saffron extract at 257 nm) of small-sized mother corms (0.1- 0.4 g) and the highest of 108.5 of large-sized mother corms (8.1-12 g). The interaction of these two factors (amino acid and mother corm weight) had also a significant effect on the safranal of stigma, and antioxidant activity of saffron petals. The highest content of safranal (36.82, Absorbance of 1% aqueous saffron extract at 330 nm), and antioxidant (31.26%) were obtained from corm 8.1-12 g and 2 or 4 L.ha-1 of amino acid. Conclusion: The results of this research showed that the planting of larger mother corms and the use of amino acids can be useful in improving the quality characteristics of petals and effective substances of saffron stigma. Since no statistically significant difference was observed between the consumption levels of two and four liters per hectare of amino acids in most of the studied traits, to reduce production costs, two liters per hectare of organic input of amino acids can be suggested. This amount can vary depending on the characteristics of the soil in each region. The results of this study indicated the beneficial effects of amino acid on improving biochemical traits and effective ingredients which is appropriate for the organic production of saffron.