آبیاری

مطالعات نشان داده است که زعفران پس از طی دوره خواب حقیقی حدود ۴۰ الی ۵۰ روز زمان با درجه حرارت ۲۳ تا ۲۵ احتیاج دارد که تمایز سلول‌های اولیه برگ و گل را در داخل جوانه خود بوجود آورد. در ادامه برای شکستن خواب پیاز به میانگین دمای حدود ۱۲-۱۴ درجه سانتی گراد نیاز است تا با اولین رطوبت از طریق آبیاری یا بارش باران گلها سر از خاک بیرون آورند.

پس تعیین دقیق بهترین تاریخ آبیاری در هر منطقه و هر سال می‌تواند متفات باشد. آبیاری زودتر و یا دیرتر از زمان مطلوب می‌تواند باعث خروج همزمان برگ و گل شود و عملیات برداشت را سخت کند کیفیت گل نیز در این شرایط کاهش می‌باشد.

باید توجه داشت که در مزارع بزرگ مدیریت زمان آبیاری می‌تواند در مدیریت نیروی انسانی برداشت موثر باشد.
مزارع زعفران آرمانی حداقل ۵ مرحله نیاز به آبیاری دارند:
آب اول (بسار آب): که در مناطق سردسیر در اوایل مهر و در مناطق گرمسیر دیرتر از این تاریخ انجام می‌شود. عمل سله شکنی و چهار شاخ زنی حدود ۵ روز تا یک هفته پس از این آبیاری زمانی که زمین گاو رو (شود) انجام می‌شود. خروج کامل گل‌ها از خاک منوط به انجام صحیح این عمل در زمان مناسب است. ۱۰-۱۴ روز پس از سله شکنی گل‌ها نمایان می‌شوند. پس در صورتیکه پیاز در عمق ۱۵-۲۰ سانتیمتر است عمق سله شکنی نباید از ۷- ۱۰ سانتیمتر بیشتر باشد زیرا ممکن است باعث تخریب لوله‌های گلی شود که نزدیک به سطح زمین هستند.
آب دوم (زاج آب):که معمولا ۴۰ روز پس از آبیاری اول و بلافاصله بعد از پایان گلدهی بایستی انجام شود.
قبل از این مرحله آبیاری بایستی کود دامی مورد نظر را در زمین پخش کرد و سپس آبیاری را انجام داد.
آب سوم(کولش آب): در اثر رطوبت زمستانه علف‌های هرز می‌رویند لذا در اوایل اسفند آبیاری سوم انجام میشود ک عملیات وجین را آسانتر می‌کنند.
آب چهارم: این آب که تا اواخر اسفند ماه داده میشود برای حفظ رطوبت پیاز در خاک مهم است و در درشتی پیاز دختر و عملکرد سال بعد نقش بسیار مهمی دارد.
آب پنجم (زرد آب): این آب که قبل از زرد شدن برگ ‌های زعفران صورت میگیرد.
آخرین آبیاری زعفران به حساب می‌آید و معمولا در اواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت صورت می‌گیرد.
حفظ رطوبت مزرعه از طریق بارش یا آبیاری در طی اسفند و فروردین ماه اهمیت بسیار زیادی دارد گیاه زعفران در این دو ماه نیاز آبی بالایی دارد که بایستی مورد توجه قرار گیرد.
وضعیت بارش‌های زمستان و اوایل بهار در تغییر این الگوی آبیاری می‌تواند موثر باشد بطوریکه در سال‌های دارای زمستان خشک و بدون بارش بایستی رطوبت مزارع آرمانی از طریق آبیاری تامین شود البته توجه به حداقل دمای هوا و یخ زدگی دارای اهمیت است. برخی بارش‌های اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت نیز می‌تواند در کاهش آبیاری چهارم و پنجم تاثیر داشته باشد.
کشاورزان باید به این نکته توجه داشته باشند که برای کسب عملکرد‌های بالا حداقل به ۴ یا ۵ مرحله آبیاری نیاز است.
لازم به ذکر است که استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری آبیاری قطره‌ای و (بارانی در مزارع زعفران علاوه بر کاهش میزان آب مصرفی به دلیل فراهمی مناسب رطوبت در طی فصل رشد برای گیاه و همچنین افزایش سطح زیر کشت نسبت به روش سنتی موجب افزایش عملکرد در واحد سطح خواهد شد.
آبیاری تابستانه
برخی مطالعات از افزایش عملکرد مزارع زعفران با آبیاری تابستانه خبر داده‌اند. آبیاری تابستانه مزارع باعث جلو انداختن زمان برداشت گل می‌شود. در مزارع بزرگ که نیاز به مدیریت نیروی کار برداشت کننده احساس می‌شود و یا کشاورزانی که تمایل به ارائه گل به بازار اول فصل که قیمت‌ها بالاتر است را دارند استفاده از این آبیاری نیز در قطعاتی از زمین توصیه می‌شود. البته نکته حائز اهمیت این است که این آبیاری در مزارعی که آفت کنه پیاز زعفران مبتلا هستند موجب گسترش این آفت می‌شود و به هیچ وجه توصیه نمی‌شود مزارع آرمانی که در انتخاب پیاز دقت کافی را داشته‌اند و عمر زمین خود را بیش از ۴ – ۵ سال افزایش نخواهند داد می‌توانند از مزایای این آبیاری بهره مند شوند.