دفاع در برابر بیماری‌های قلبی عروقی (CVDs)

بیماری‌های قلبی عروقی (Cardiovascular Diseases یا CVDs) به دلیل عدم تعادل‌های رژیم غذایی (Dietary Imbalances) و متابولیک (Metabolic Imbalances) ایجاد می‌شوند که بر عضلات قلب و سیستم گردش خون تأثیر می‌گذارند و در نتیجه، خون‌رسانی به مغز، قلب و سایر اندام‌ها مختل می‌شود.

داده‌ها نشان می‌دهند که CVDها عامل اصلی مرگ و میر انسان در مقیاس جهانی هستند [1].

ترکیبات طبیعی (Natural Compounds) نقش مهمی در کنترل پیشرفت و توسعه CVDها ایفا کرده‌اند و بهترین کاندیداها برای درمان اختلالات متابولیک مرتبط با سیستم گردش خون به شمار می‌روند [2].

به عنوان مثال، کروسین (Crocin)، یک ترکیب فعال زیستی (Bioactive Constituent) در زعفران، گزارش شده که عملکردهای طبیعی سیستم قلبی عروقی را با کاهش دیس‌لیپیدمی (Dyslipidemia) و استرس اکسیداتیو (Oxidative Stress) تنظیم می‌کند [2].

تأثیرات کروسین و کروستین
مطالعه‌ای نشان داده که ترکیبات زیست‌فعال زعفران به بهبود فعالیت مهار رادیکال‌های آزاد (Free Radical Scavenging Activity) در خرگوش‌ها کمک می‌کنند، به ویژه در مواردی که اختلال در عملکرد قلبی به واسطه دوکسوروبیسین (Doxorubicin) وجود دارد [3].

وجود کروسین در زعفران باعث کاهش سطح تری‌اسیل‌گلیسرول (Triglycerides) و کلسترول (Cholesterol) در پلاسما می‌شود، و این امر به کنترل عوارض قلبی عروقی کمک می‌کند [4].

سافرانال (Safranal) و کروسین می‌توانند رادیکال‌های آزاد اکسیژن (Reactive Oxygen Species یا ROS) را از بین ببرند و به این ترتیب به پیشگیری از سرطان و بیماری‌های قلبی عروقی کمک کنند [12].

به‌عنوان مثال، گزارش‌ها نشان می‌دهند که چای زعفران با داشتن لیکوپن (Lycopene) به کاهش خطر ابتلا به CVD کمک می‌کند [11].

اثرات ضد آترواسکلروتیک
یکی از بهترین اثرات دارویی زعفران، توانایی آن در کاهش سطوح سرمی تری‌گلیسیرید، لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم (Very Low-Density Lipoprotein یا VLDL)، لیپوپروتئین با چگالی کم (Low-Density Lipoprotein یا LDL) و کلسترول است.

این کاهش‌ها باعث ایجاد سطوح پایین چربی و رسوب کلسترول می‌شود و در نتیجه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی مانند آترواسکلروز (Atherosclerosis)، بیماری عروق کرونر (Coronary Artery Disease یا CAD) و هیپرتری‌گلیسیریدمی (Hypertriglyceridemia) را کاهش می‌دهد [6].

علاوه بر این، کروستین دارای اثر ضد آترواسکلروتیک در مدل خرگوش‌ها با آترواسکلروز گزارش شده است [7].

همچنین، مکمل کروستین تجمع لیپوپروتئین کم چگالی اصلاح شده اکسیداتیو (Oxidatively Modified Low-Density Lipoprotein یا Ox-LDL) را کاهش داده و تشکیل ضایعات آترواسکلروتیک را کمتر می‌کند [8].

کاهش بیان پروتئین‌های مرتبط با بیماری
قبلاً گزارش شده که کروسین بیان گیرنده LDL 1 اکسید شده شبیه لکتین (Lectin-like Oxidized LDL Receptor 1 یا LOX-1) و فاکتور هسته‌ای کاپا B (Nuclear Factor Kappa B یا NF-κB) را کاهش می‌دهد، که به نوبه خود باعث کاهش پیشرفت بیماری عروق کرونر می‌شود.

این تحقیقات نشان می‌دهند که ترکیبات مشتق شده از زعفران پتانسیل زیادی برای کاهش اثرات منفی CADها دارند و مصرف‌کنندگان منظم غذاهای مبتنی بر زعفران ممکن است در برابر پیامدهای بالینی CAD محافظت شوند [11،9،10].

1. Cui, H.; Miao, S.; Esworthy, T.; Zhou, X.; Lee, S.-J.; Liu, C.; Yu, Z.-X.; Fisher, J.P.; Mohiuddin, M.; Zhang, L.G. 3D bioprinting for cardiovascular regeneration and pharmacology. Adv. Drug Deliv. Rev. 2018, 132, 252–269. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]
2. Su, X.; Yuan, C.; Wang, L.; Chen, R.; Li, X.; Zhang, Y.; Liu, C.; Liu, X.; Liang, W.; Xing, Y. The beneficial effects of saffron extract on potential oxidative stress in cardiovascular diseases. Oxidative Med. Cell. Longev. 2021, 2021, 6699821. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]
3. Chahine, N.; Hanna, J.; Makhlouf, H.; Duca, L.; Martiny, L.; Chahine, R. Protective effect of saffron extract against doxorubicin cardiotoxicity in isolated rabbit heart. Pharm. Biol. 2013, 51, 1564–1571. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]
4. Mashmoul, M.; Azlan, A.; Yusof, B.N.M.; Khaza’ai, H.N.; Mohtarrudin, N.; Boroushaki, M.T. Effects of saffron extract and crocin on anthropometrical, nutritional and lipid profile parameters of rats fed a high fat diet. J. Funct. Foods 2014, 8, 180–187. [Google Scholar] [CrossRef]
5. Hofer, S.E.; Raile, K.; Reiterer, E.F.; Kapellen, T.; Dost, A.; Rosenbauer, J.; Grulich-Henn, J.; Holl, R.W. Tracking of metabolic control from childhood to young adulthood in Type 1 diabetes. J. Pediatr. 2014, 165, 956–961. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]
6. Sheng, L.; Qian, Z.; Zheng, S.; Xi, L. Mechanism of hypolipidemic effect of crocin in rats: Crocin inhibits pancreatic lipase. Eur. J. Pharmacol. 2006, 543, 116–122. [Google Scholar] [CrossRef]
7. Zheng, S.; Qian, Z.; Tang, F.; Sheng, L. Suppression of vascular cell adhesion molecule-1 expression by crocetin contributes to attenuation of atherosclerosis in hypercholesterolemic rabbits. Biochem. Pharmacol. 2005, 70, 1192–1199. [Google Scholar] [CrossRef]
8. Zheng, S.; Qian, Z.; Sheng, L.; Wen, N. Crocetin attenuates atherosclerosis in hyperlipidemic rabbits through inhibition of LDL oxidation. J. Cardiovasc. Pharmacol. 2006, 47, 70–76. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]
9. Abedimanesh, N.; Bathaie, S.Z.; Abedimanesh, S.; Motlagh, B.; Separham, A.; Ostadrahimi, A. Saffron and crocin improved appetite, dietary intakes and body composition in patients with coronary artery disease. J. Cardiovasc. Thorac. Res. 2017, 9, 200–208. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]
10. Sanaie, S.; Nikanfar, S.; Kalekhane, Z.Y.; Azizi-Zeinalhajlou, A.; Sadigh-Eteghad, S.; Araj-Khodaei, M.; Ayati, M.H.; Andalib, S. Saffron as a promising therapy for diabetes and Alzheimer’s disease: Mechanistic insights. Metab. Brain Dis. 2023, 38, 137–162. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]

11. Razavi, B.M.; Hosseinzadeh, H. Saffron as an antidote or a protective agent against natural or chemical toxicities. DARU J. Fac. Pharm. Tehran Univ. Med. Sci. 2015, 23, 31. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]

12. Shahi, T.; Assadpour, E.; Jafari, S.M. Main chemical compounds and pharmacological activities of stigmas and tepals of ‘red gold’ saffron. Trends Food Sci. Technol. 2016, 58, 69–78. [Google Scholar] [CrossRef]