ادویه‌ها و گیاهان دارویی از هند: خواص درمانی و مکانیسم مولکولی زعفران (Crocus sativus L.)

زعفران (Crocus sativus L.) به عنوان یکی از گران‌ترین محصولات کشاورزی در جهان شناخته می‌شود و به آن «طلای سرخ» می‌گویند. این گیاه از خانواده زنبقیان (Iridaceae) است. در هند، زعفران به میزان زیادی در جامو و کشمیر کشت می‌شود. بیش از ۴۰۰۰ سال است که زعفران به عنوان یک ماده مقوی و ضد افسردگی در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. گیاه زعفران حاوی بیش از ۱۵۰ ماده شیمیایی گیاهی است؛ کروسین، کروستین، پیکروکروسین و سافرانال از جمله مواد شیمیایی گیاهی مهم در گیاه زعفران هستند. عوامل محیطی مانند دمای پایین و ارتفاع بالا (۲۰۰۰ متر از سطح دریا) رشد و کیفیت زعفران (متابولیت‌های ثانویه) را تعیین می‌کنند.

مواد شیمیایی گیاهی موجود در زعفران با دو روش اساسی استخراج می‌شوند: روش مرسوم (استخراج سوکسله، تقطیر بخار یا آب، و خیساندن یا استخراج با حلال) و روش جدید (غشاهای مایع امولسیونی (ELMs)، استخراج با سیال فوق بحرانی (SFE)، استخراج با کمک اولتراسوند (UAE) یا سونیکاسیون، استخراج با کمک مایکروویو (MAE) و استخراج با میدان الکتریکی پالسی (PEF). در این بررسی، در مورد کاربرد درمانی و مکانیسم مولکولی زعفران از جمله ضد سرطان (در شرایط آزمایشگاهی و درون تنی)، ضد دیابت، خواص ضد التهاب، بیماری‌های قلبی عروقی، سندرم متابولیک و عملکرد شناختی و غیره و ارزش‌های تجاری زعفران مانند نوشیدنی‌ها، مواد رنگی، محصولات دارویی و غیره بحث می‌کنیم.

Crocus sativus L. is known as one of the most expesive crops on the globe and it is called “Red gold.” It comes under the family Iridaceae family. In India saffron is highly cultivated in Jammu and Kashmir. For more than 4000 years saffron is being used as a tonic and depressive agent in folk medicine. Saffron plant contains more than 150 phytochemicals; Crocin, crocetin, picrocrocin, and safranal are important phytochemicals in crocus plant. Environmental factors such as low temperature and high altitude (2000 m 316in sea level) condition determine saffron growth and quality (secondary metabolites).

Phytochemicals in saffron are extracted by two essential methods: conventional method (Soxhlet extraction, vapor or hydro distillation, and maceration or solvent extraction) and novel method (emulsion liquid membranes (ELMs), supercritical fluid extraction (SFE), ultrasoundassisted extraction (UAE) or sonication, microwave-assisted extraction (MAE), and pulsed electric field (PEF) extraction). In this review, we discuss about therapeutic application and molecular mechanism of saffron including anticancer (in vitro and in vivo), antidiabetics, anti-inflammation properties, cardiovascular diseases, metabolic syndrome and cognitive function, etc. and commercial values of saffron such as beverages, colouring agents, pharmaceutical products, etc.