بررسی پتانسیل درمانی ترکیبات زیست فعال از عصاره‌های گیاهی منتخب از اجزای رژیم غذایی مدیترانه‌ای برای بیماری‌های قلبی عروقی: مروری بر مکانیسم‌های عمل، شواهد بالینی و عوارض جانبی

بیماری‌های قلبی عروقی علت اصلی مرگ و میر جهانی هستند و 32 درصد از مرگ و میرها را در سال 2019 تشکیل می‌دهند. عصاره‌های گیاهی، غنی از ترکیبات زیست فعال، به طور قابل توجهی در پزشکی مدرن نقش داشته‌اند و پتانسیل درمانی برای بیماری‌های مختلف را ارائه می‌دهند. با این حال، استفاده از آنها به دلیل عوارض جانبی احتمالی، تداخلات دارویی و عدم وجود مطالعات جامع پیش‌بالینی و بالینی محدود است. هدف این بررسی، ارائه مروری بر مکانیسم‌های اثر، شواهد بالینی و عوارض جانبی ترکیبات زیست‌فعال کلیدی مشتق‌شده از گیاهان منتخب مدیترانه‌ای است که بخش جدایی‌ناپذیر رژیم غذایی مدیترانه‌ای هستند: سیر (دی‌آلیل تری‌سولفید، آلیسین و S-آلیل [سیستئین])، کراتگوس مونوژینا (کوئرستین، آپی‌ژنین و اسید کلروژنیک)، زعفران (کروسین و سافرانال)، زیتون اروپایی (اسید اولئیک، اولئوروپئین، هیدروکسی تیروزول، اولئوکانتال و اولئاسین)، مریم‌گلی رزماری (اسید رزمارینیک، کارنوسول و اسید کارنوسیک) و انگور (رزوراترول).

این بررسی بر مکانیسم‌هایی مانند اثرات آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی و گشادکننده عروق و همچنین تنظیم متابولیسم لیپیدها تمرکز خواهد کرد که ممکن است با شرایطی مانند تصلب شرایین و فشار خون بالا مرتبط باشند. این مطالعه علاوه بر خلاصه کردن شواهد علمی فعلی، با شناسایی شکاف‌های دانش و ارائه توصیه‌هایی برای طراحی مطالعات پیش‌بالینی و بالینی، قصد دارد تحقیقات آینده را هدایت کند. حوزه‌های کلیدی برای کاوش‌های آینده شامل ایمنی بلندمدت این ترکیبات، ارزیابی اثرات هم‌افزایی آنها هنگام مصرف به عنوان بخشی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای و نیاز به پروتکل‌های استاندارد در محیط‌های بالینی است. با گسترش بنیان علمی این درمان‌های سنتی، این بررسی می‌تواند راه را برای استفاده از آنها در توسعه داروهای گیاهی آینده هموار کند.

Cardiovascular diseases are the leading cause of global mortality, accounting for 32% of deaths in 2019. Plant-based extracts, rich in bioactive compounds, have significantly contributed to modern medicine, offering therapeutic potential for various diseases. However, their use is limited by possible side effects, drug interactions, and a lack of comprehensive preclinical and clinical studies.

This review aims to provide an overview of the mechanisms of action, clinical evidence, and adverse effects of key bioactive compounds derived from select Mediterranean plants, integral to the Mediterranean diet: Allium sativum (diallyl trisulfide, allicin, and S-allyl [cysteine]), Crataegus monogyna (quercetin, apigenin, and chlorogenic acid), Crocus sativus (crocin and safranal), Olea europaea (oleic acid, oleuropein, hydroxytyrosol, oleocanthal, and oleacein), Salvia rosmarinus (rosmarinic acid, carnosol and carnosic acid), and Vitis vinifera (resveratrol). The review will focus on mechanisms such as antioxidant, anti-inflammatory, and vasodilatory effects, as well as the regulation of lipid metabolism, which may be relevant to conditions like atherosclerosis and hypertension.

In addition to summarizing current scientific evidence, this study aims to guide future research by identifying knowledge gaps and offering recommendations for designing preclinical and clinical studies. Key areas for future exploration include the long-term safety of these compounds, the evaluation of their synergistic effects when consumed as part of the Mediterranean diet, and the need for standardized protocols in clinical settings. By expanding the scientific foundation for these traditional remedies, this review may help pave the way for their use in the development of future phytomedicines.