فراوانی مصرف گیاهان دارویی در دوران بارداری و عوامل مرتبط احتمالی؛ یک مطالعه مقطعی از تهران، ایران

مصرف گیاهان دارویی در دوران بارداری ممکن است با عوامل جغرافیایی، اجتماعی-اقتصادی، فرهنگی و فردی مرتبط باشد. مطالعه حاضر به منظور ارزیابی فراوانی مصرف گیاهان دارویی و عوامل مؤثر بر آن در بین مادران باردار ساکن تهران، ایران انجام شد. یک مطالعه مقطعی انجام شد (تهران، ایران؛ 2019-2020). از همه زنان بارداری که در کلینیک مراقبت‌های دوران بارداری شرکت کردند، دعوت به عمل آمد. قبل از ثبت‌نام، از همه افراد رضایت‌نامه کتبی گرفته شد. داده‌های مربوط به مصرف گیاهان دارویی، دلایل مصرف، علت ترجیح، منبع توصیه و روش تهیه از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه جمع‌آوری شد.

داده‌های ثبت‌شده برای ارزیابی شیوع، موارد مصرف و عوامل مؤثر بر مصرف گیاهان دارویی در دوران بارداری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. از 326 زن باردار، 105 نفر (32.2٪) حداقل از یک گیاه دارویی استفاده می‌کردند و 221 نفر (67.8٪) از هیچ گیاه دارویی استفاده نمی‌کردند. بیشترین گیاه دارویی مصرف شده زنجبیل و پس از آن نعناع فلفلی، آویشن، کندر، کاسنی و زعفران بود. دلایل اصلی مصرف، بیماری‌های گوارشی و علائم سرماخوردگی بود. محل دریافت مراقبت‌های دوران بارداری تنها عامل مهم مؤثر بر مصرف داروهای گیاهی بود (0.01=p). تجزیه و تحلیل‌های بیشتر، همبستگی نسبتاً معنی‌داری را بین سن شرکت‌کننده و مصرف گیاهان دارویی نشان داد (0.05=p). نتایج همچنین نشان داد که اعتقاد به عوارض جانبی کم و اثربخشی بالای گیاهان دارویی، دلایل ترجیح مصرف داروهای گیاهی بوده است.

علاوه بر این، 37 نفر (35.0%) از طریق خانواده یا دوستان خود مطلع شده بودند و 15 نفر (14.3%) بر اساس داده‌های خود، گیاهان دارویی مصرف می‌کردند. گیاهان عمدتاً توسط فروشگاه‌های گیاهان دارویی تهیه می‌شدند. نتایج نشان داد که استفاده نسبتاً مکرر از گیاهان دارویی وجود دارد. این گیاهان بیشتر توسط خانواده‌ها و دوستان توصیه می‌شدند. مطالعات آینده با حجم نمونه بزرگتر برای تعیین تراتوژن بودن احتمالی و دوزهای ایمن پیشنهاد می‌شود.

Taking medicinal plants during pregnancy may be associated with geographical, socioeconomic, cultural, and individual factors. The present study was conducted to evaluate the frequency of medicinal plant usage and its influencing factors among pregnant mothers living in Tehran, Iran. A cross-sectional study was conducted (Tehran, Iran; 2019-2020). All pregnant women who attended the prenatal clinic were invited. A written consent was obtained from all subjects before enrolment. Data regarding medicinal plant consumption, the reasons for usage, the cause of preference, the source of advice, and the preparation route were gathered through an interview and the completion of a questionnaire.

The recorded data were analyzed to assess the prevalence, indications, and factors influencing medicinal plant usage during pregnancy. Of 326 pregnant women, 105 (32.2%) used at least one, and 221 (67.8%) used no medicinal plant. The most consumed medicinal plant was ginger, followed by peppermint, thyme, frankincense, chicory, and saffron. The main reasons for usage were digestive disease and cold symptoms. The place of receiving prenatal care was the only significant factor affecting herbal medicine consumption (p=0.01). More analyses showed a relatively significant correlation between the participant’s age and medicinal plants usage (p=0.05). The results also showed that belief in low adverse effects and high effectiveness of medicinal plants were the reasons for preference of herbal medicine usage.

Furthermore, 37 subjects (35.0%) informed by their family or friends, and 15 (14.3%) consumed medicinal plants on their data. Plants were mainly provided by herbal stores. The results showed a relatively frequent use of medicinal plants. The plants were mostly recommended by families and friends. Future studies with larger sample sizes are suggested to determine possible teratogenicity and safe doses.